Αλήθεια, πώς θα περιγράφατε το σπίτι σας; Πώς νιώθετε ζώντας σε αυτό; Ποια χρώματα χαρακτηρίζουν το οίκημα; Πόσα αντικείμενα έχετε τοποθετήσει; Πόση έκταση καταλαμβάνει; Τι αποφεύγετε και τι απολαμβάνετε να ζείτε σε αυτό;
Λένε ότι το σπίτι είναι ο προσωπικός χώρος, το βασίλειο μας! Το περιβάλλον στο οποίο δημιουργούμε, επικοινωνούμε, κατασκευάζουμε, μοιραζόμαστε, αποτραβιόμαστε, εκεί όπου ζούμε κάθε μικρή ή μεγάλη στιγμή!
Μπορεί, διαβάζοντας αυτές τις γραμμές, να αναρωτηθείτε ποια είναι η σημασία όσων αναφέρθηκαν και κατά πόσο οι απαντήσεις των παραπάνω ερωτημάτων είναι δυνατό να περιγράψουν την προσωπικότητα ενός ατόμου!
Και όμως, το σπίτι βοηθά να ανακαλύψουμε τον εαυτό καθώς θεωρίες υποστηρίζουν ότι κάθε στοιχείο του οικήματος δίνει σημαντικές πληροφορίες για την προσωπικότητα μας.
Πιθανόν, να φαίνεται ασύνδετο αλλά, η ερμηνεία και ο από-συμβολισμός είναι βασικές έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες με την ψυχολογική επιστήμη, ειδικά την ψυχανάλυση.
Άλλωστε δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η ερμηνεία του σχεδίου του σπιτιού αποτελώντας μία από τις πλέον βασικές προβολικές τεχνικές αξιοποιείται συνδυαστικά με άλλες παρεμβάσεις, τόσο διαγνωστικά όσο και θεραπευτικά, δίνοντας αλάνθαστη πληροφόρηση για την προσωπικότητα του ανθρώπου που ξετυλίγει το καλλιτεχνικό του ταπεραμέντο στην λευκή σελίδα.
Πόσο μάλλον όταν ζούμε σε αυτό!
Ας υμνήσουμε λοιπόν τον Sigmund Freud για όσα σπουδαία προσέφερε στην ψυχoλογική επιστήμη παρουσιάζοντας την δομική διάσταση για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου.
Σύμφωνα με την ψυχοδυναμική θεωρία, η δομή κάθε ανθρώπου αποτελείται από τρία επίπεδα, το εκείνο, το εγώ και το υπερεγώ. Για τους ψυχαναλυτές, κάθε άνθρωπος γεννιέται φέροντας το εκείνο το οποίο περιλαμβάνει ένστικτα, ορμές, βιολογικές ανάγκες. Όταν πια το παιδί αντιλαμβάνεται τον εαυτό διαμορφώνει το εγώ το οποίο αφορά στην πραγματικότητα, στο παρόν και στην εικόνα εαυτού και, καθώς αλληλοεπιδρά με τα πιο σημαντικά περιβάλλοντα όπως αυτά καθορίζονται με την οικογένεια, το σχολείο και την κοινωνία αναπτύσσει το υπερεγώ που προσδιορίζει την έννοια της ηθικής, των νόμων, των κανόνων, του ιδανικού εαυτού.
Αν λάβουμε υπόψη την δομική διάσταση του Freud αλλά και την σημαντικότητα του αποσυμβολισμού – παρατηρώντας τον εαυτό – τολμώ να σας ρωτήσω που επιθυμείτε να περνάτε τον περισσότερο χρόνο, στα χαμηλά ή στα υψηλότερα επίπεδα του σπιτιού σας;
Αν το ησυχαστήριο σας βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια της γης, τότε είναι πιθανόν να ενδιαφέρεστε αρκετά για την κάλυψη των απολαύσεων, των υλικών αλλά και βαθύτερων εσωτερικών αναγκών. Ταυτόχρονα, φαίνεται να σας αρέσει η σταθερότητα και η επαφή με την πραγματικότητα. Αν όμως επιθυμείτε να ζείτε στα ανώτερα επίπεδα του οικήματος φαίνεται να ενδιαφέρεστε πιο πολύ για την πνευματική εξέλιξη, την ατομική πρόοδο και, το μέλλον.
Θα ήθελα να θέσω ένα ακόμα ερώτημα! Πόσο συχνά ανακαινίζετε τον χώρο; Έχετε παρατηρήσει να αλλάζετε το σπίτι όταν αναδιαμορφώνονται ουσιώδεις συνθήκες ζωής; Είναι πιθανό να συμβαίνει αφού, οι ειδικοί υποστηρίζουν πως όταν βρισκόμαστε σε μία περίοδο ανακατάταξης έχουμε ανάγκη να διαφοροποιούμε τις συνήθειες ώστε να προσαρμοστούμε πιο εύκολα στην νέα συνθήκων πραγμάτων. Υπάρχει όμως και η περίπτωση κατά την οποία, όταν θέλουμε να αλλάξουμε θέματα του εαυτού ή ακόμα και καταστάσεις ζωής, να αρχίζουμε τις τροποποιήσεις από τα πρακτικά καθώς κάθε αλλαγή στα οικεία περιβάλλοντα δίνει ώθηση για να προχωρήσουμε στην διαδικασία αυτοεξέλιξης.
Για να δούμε τώρα τι γίνεται με την διακόσμηση! Οι χώροι του σπιτιού έχουν πολλά αντικείμενα και έπιπλα; Αν ναι τότε, ίσως να έχετε την ανάγκη να παραμένετε απόλυτα πιστοί στις αρχές και τις πεποιθήσεις γεγονός το οποίο σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να επιφέρει σοβαρή ψυχική αναστάτωση καθώς και συναισθηματική ένταση.
Προχωρώντας θα ήθελα να ρωτήσω αν επιθυμείτε να ζείτε σε ένα φωτεινό σπίτι με αρκετά παράθυρα; Αν είναι το καλύτερο σας, μάλλον επικοινωνείτε αποτελεσματικά με τα εξωτερικά περιβάλλοντα, ίσως να απαντάτε άμεσα στα γεγονότα που συμβαίνουν και να έχετε μια εξωστρεφή και αισιόδοξη στάση ζωής.
Και πως αισθάνεσθε όταν βρισκόσαστε στο υπνοδωμάτιο; Το πιο σημαντικό μέρος του σπιτιού καθώς συμβολίζει την σχέση που έχουμε διαμορφώσει με το είναι μας. Έχει μεγάλη σημασία να νιώθουμε άνετα σε αυτό το χώρο καθώς η καλή διάθεση υποδηλώνει μια ποιοτική σχέση με τον εαυτό.
Αν όμως νιώθετε όμορφα στην κουζίνα, στο δωμάτιο που εκφράζει τη θηλυκή πλευρά της ανθρώπινης κυριαρχίας, είναι πιθανό να διαθέτετε πολλά στοιχεία ευαισθησίας, συναισθηματισμού, τρυφερότητας και στοργής.
Τέλος, με ποια χρώματα έχετε επιλέξει να ντύσετε τον χώρο σας; Η ψυχολογία των χρωμάτων έχει πολλά να πει σχετικά με την επιλογή των αποχρώσεων. Ξεκινώντας από τα σκούρα χρώματα τα οποία δηλώνουν αρνητική διάθεση και έλλειψη ενέργειας, για να προχωρήσουμε στα πιο φωτεινά που δείχνουν εξωστρέφεια και θετική ψυχολογία ώστε να καταλήξουμε στα έντονα χρώματα τα οποία σημαίνουν μια υπερβολή στην δύναμη του συναισθήματος.
Βέβαια, μιλώντας πάντα για την ερμηνεία των χαρακτηριστικών του ατόμου είναι απαραίτητο να διευκρινίσουμε ότι κάθε άνθρωπος φέροντας συγκεκριμένες προδιαθέσεις και ζώντας εμπειρίες διαμορφώνει μια μοναδική προσωπικότητα.
Και αν θέλουμε να υποστηρίξουμε τις απόψεις του αντίποδα της ψυχανάλυσης, στηριζόμενοι κυρίως στον συμπεριφορισμό, θα λέγαμε ότι κάθε επιλογή πηγάζει από ένα συγκεκριμένο κίνητρο το οποίο προκύπτει από μια σημαντική εμπειρία του ατόμου. Για να συμφωνήσουμε με την άποψη του Jung λέγοντας ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο αντιθέτως όλα γίνονται για κάποιο λόγο.
Πολύ απλά, για να αξιολογήσουμε ορθά τα χαρακτηριστικά κάθε ανθρώπινης προσωπικότητας πρέπει να έχουμε δεδομένα από πολλές πηγές τα οποία θα οδηγήσουν σε μια αντικειμενική θεώρηση των εκφράσεων του ατόμου. Άρα, όσα περισσότερα γνωρίζουμε για τον άνθρωπο τόσο καλύτερα μπορούμε να αποδώσουμε ασφαλή συμπεράσματα.
Και επί της ουσίας, ίσως να μην έχει τόση σημασία αν θέλουμε να ζούμε στα ψηλά πατώματα ενός κτίσματος με πολλά παράθυρα, φωτεινά χρώματα το οποίο θα έχει τα απαραίτητα έπιπλα και λίγα διακοσμητικά αντικείμενα όσο το πόσο καλά νιώθουμε όταν βρισκόμαστε στο σπίτι μας!
Γιατί στην πραγματικότητα αυτό έχει σημασία. Να νιώθουμε ωραία στο χώρο που έχουμε διαλέξει να μείνουμε, στο δικό μας περιβάλλον ασφαλείας, στο πλαίσιο που προσδιορίζουμε τον εαυτό!
Και αν κατορθώσουμε να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, τότε είναι δυνατό ότι αφορά στο σπίτι να δίνει τροφή για περισσότερη κατανόηση του εαυτού γιατί, κάθε τι που θα ζούμε μέσα σε αυτό, θα καλύπτει τις βαθύτερες ανάγκες μας.
Μήπως τελικά το σπίτι σχετίζεται άμεσα με την προσωπικότητα μας…..;
Βασιλική Γ. Βενέτη ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας
Ειδίκευση στη Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία